ἈΓΩΝΩΝ ΜΕΤΑΔΟΣΙΣ[]
Τὰ στάδια τῷ Ἀρχαίῳ κόσμῳ ὁλίγους θεατάς ἐδύναντο νὰ φιλοξενήσουν, περὶ τοῖς 6 χιλιάδες. Τὸ δε ποδόσφαιρον δημοφιλές ἦν καὶ οἱ επιχειρηματίαι ἀποσκοπούσαν εἱς κέρδη πολλὰ. Σύμφωνα με κείμενα, ἅ διέσωσε περιληπτικῶς ὁ Κρατερός Φιλολάου ὁ Μακεδών, ὅς περιγράφει τῷ ἔργῳ τοῦ πῶς οἱ θεαταί ἐκτός σταδίου ἐδύναντο νὰ παρακολουθήσουν τοὺς ἀγώνας τοῦ ποδοσφαίρου.
Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΔΟΣΕΩΣ (Κρατερός Φιλολάου ὁ Μακεδών, απόσπασμα 10.22)[]
"[...] Τῷ ἔτει τῆς τετάρτης Ὀλυμπιάδος οἱ "'ἰσχυροί ἄνδρες" τοῦ ἀθλήματος συνευρέθησαν ἐν Τροιζήνᾳ, ἴνα ἀποφασίσουν πῶς οἱ θεαταί ἐκτός σταδίου τοὺς ἀγώνας παρακολουθήσουσι. Οἱ ἀπανταχού Ἔλληνες ἐκάθισαν καὶ συνδιαλέχθηκαν. Τότε ὁ Νεοκλὴς ἐξ Ἰκαρίας πρότεινε οἱ θεαταί, οἱ ἐκατοντάδες ἄτυχοι ἄνευ εισιτηρίου, νὰ "ἀποδημήσουν εἰς ἔργα μάλλον χρησιμότερα". Οἱ λοιποί ἀρχηγοί ἐθύμωσαν ἀκούοντες τὸν τρελὸν ἐξ Ἰκαρίας. Ὁ Μακεδών ἀρχηγός, Αντίγονος Πολυκράτους, ἐκτύπησεν τὸν Νεοκλέα τὲ καὶ ἔρριψεν ἔνα πήλινο σκέυος τῇ κεφαλῇ τοῦ ἀνδρός, ὁς ἔπεσεν τῷ ἐδάφῳ ἀναίσθητος. Οἱ άνδρες συνέχισαν τὰς συνομιλίας... Καθεκάστη δὲ τῇ ἡμέρᾳ, δούλαι ἐκ τοῦ Πόντου προσέφεραν οἷνον ἐξ Ἰβηρίας (Ανατολικῆς) καἰ ὀπώρας τοῖς παρευρισκομένοις. Τῇ ἐνδεκάτῃ ἡμέρᾳ τὶς ἀνήρ ἐκ Πάτνου, προσέφερεν μία νέα ὁπτική, προτείνοντας τοῖς ἀνδράσι οἱ ἀγώνες να μεταδίδονται ἐκ μεγαφώνων."
Ἠ πρότασις τοῦ ἀνδρός διεσώθη ὐπό τὸν ἱστορικὸν Πολύδωρον ἐξ Ἐφύρας. Ὀ ἐκ Πάτνου ἀρχηγός ὠνομάζετο Ἀπολλονόδωρος Παντοκράτορος καὶ ἡ πρότασις ἐπιτυχής ἦν.
ΠΑΤΝΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΑ (Πολύδωρος ἐξ Ἐφύρας, απόσπασμα 9.2.3)[]
"[...] καὶ λέγω ὑμὶν, ὤ ἄνδρες ἱσχυροί: δύο ἄνδρες, ὁ μὲν ἐξ ἀριστερῶν, ὁ δὲ ἐκ δεξιῶν, μεταδώσουσιν τοὺς ἀγώνας διὰ μεγαφώνων. Ὀ μεν σχολιάζων, ὁ δε περιγράφων. Ἔτσι, οἱ πολίται ὄπισθεν τῶν θυρῶν εὐδαίμονες εἶεν... Ἀπορών τὶς ἀνήρ Λακεδαίμων, ἐρώτησεν τὸν Πάτνιον ἀρχηγόν: "Ὤ Ἀπολλονόδωρε, σῶφρονα ἡγέτη τῆς Πάτνου, τὶνες ἄνδρες ἀναλαβούσι τὸ ἔργον τοῦτον;". Ὁ δε ἀνήρ συνέταξεν ἐν μίᾳ νυκτί τὸν κατάλογον, ὁς όνόματα χιλίων ἀνδρών καὶ πλέον εἴχεν. Ομοφώνως οἱ ἡγέται ψήφισαν τὸ σχέδιον τοῦ Ἀπολλονοδώρου τέ καὶ τῇ ἐπομένῃ ἡμέρᾳ ἐπέστρεψαν ἐν ταῖς πόλεσιν αὐτῶν, ἴνα ἀνακοινώσουν τὸ σχέδιον τοῖς πολίσιν."
Σήμερον δε ὁλίγα ὀνόματα σῴζονται, πολλὰ δε ἐκ βαρβάρων ἱστορικῶν.
ΑΝΑΜΕΤΑΔΟΤΕΣ[]
| ΟΝΟΜΑ | ΠΑΤΡΩΝΥΜΟΝ | ΕΠΩΝΥΜΟΝ | ΠΟΛΙΣ-ΚΡΑΤΟΣ | ΒΑΡΒΑΡΙΚΟΝ ΟΝΟΜΑ |
|---|---|---|---|---|
| Γεώργιος | Χελάκις | ἐξ Αχαΐας | Ἀθήναι | Γιώργος Χελάκης |
| Θεοφύλαχτος | Μαυρομμάτους | ὁ Κρής | Ἀθήναι | Μανώλης Μαυρομάτης |
| Ἴων | Διακοΐωνος | ἐκ Παγκρατίου | Ἀθήναι | Γιάννης Διακογιάννης |
| Χριστός | Σωτηρίου | ἐξ Ἀθηνῶν | Ἀθήναι | Χρήστος Σωτηρακόπουλος |
| Βασίλειος | Σαβράκου | ἐξ Ἀθηνῶν | Ἀθήναι | Βασίλης Σαμπράκος |
| Ἀνθός | Καρπετίου | Καρπετόπουλου | Ἀθήναι | Αντώνης Καρπετόπουλος |
| Γεώργιος | Γεωργίου | ἐξ Ἀθηνῶν | Ἀθήναι | (τὸ ἀυτὸ) |
| Κωνστάντιος | Βερνίκος | ἐξ Ἀθηνών | Ἀθήναι | Κώστας Βερνίκος |
| Κωνστάντιος | Γόντζος | ἐξ Ἠπείρου | Ἀθήναι | Κώστας Γκόντζος |
| Γεώργιος | Ζουρίδου | ἐκ Λευκονόης | Λευκονόη, Ἀθήναι | Γιώργος Ζουρίδης |
| Γεώργιος | Νικολάου | ὁ Παγιωτέλης ἐκ Νεαπόλεως | Ἀθήναι | Γιώργος Παγιωτέλης
(τὸ ἀυτὸ) |
| Χριστός | Σβόλου | ἐξ Αθηνῶν | Ἀθήναι | Χρήστος Σβολόπουλος |
| Φίλιππος | Συρίγος | ἐξ Ἀθηνῶν | Ἀθήναι | (τὸ ἀυτὸ) |
| Θεμιστοκλής | Χαραλαμπίδης | ὁ Πόντιος | Ἀθήναι | Τάκης Χαραλαμπίδης
(τὸ ἀυτὸ) |
| Βασίλειος | Σκουντής | ἐξ Ἀθηνῶν | Ἀθήναι | (τὸ ἀυτὸ) |
| Θεόκριτος | Τσώχος | ἐξ Ἀθηνῶν | Ἀθήναι | Μιχάλης Τσώχος |
| Μιλτιάδης | Παναγιώτου | ἐξ Ἀθηνῶν | Ἀθήναι | Μιλτιάδης Παναγιωτόπουλος |
| Κυριάκος | Θωμαΐδης | ὁ Κριτής | Φάληρον, Ἀθήναι | (τὸ ἀυτὸ) |
| Ἀλέξανδρος | Σπυρίδωνος | ἐξ Ἀθηνῶν | Ἀθήναι | Αλέξης Σπυρόπουλος |
| Ἰώσηπος | Νικολάου | ἐξ Ἀθηνῶν | Ἀθήναι | Ιωσήφ Νικολάου |
| Ἀγαμέμνων | Σακελλάριος | ὁ Θραξ | Ἀθήναι | Μένιος Σακελλαρόπουλος |
| Γεώργιος | Θεοδώτου | ἐκ Παγκρατίου | Ἀθήναι | Γιώργος Θαναηλάκης |
| Κωνστάντιος | Δημητρίου | ὁ Ῥαφεύς | Μακεδονία | Κωστής Ραπτόπουλος |
| Γεώργιος | Τραπεζανίδης | ὁ Πόντιος | Μακεδονία | (τὸ ἀυτὸ) |
| Ἀνθός | Πανούτσος | ὁ 'Υδραίος | Πειραιεύς | Αντώνης Πανούτσος |
| Ἀγνός | Παπαδημητρίου | ὁ Πουρουπουποῦ | Πειραιεύς | Παύλος Παπαδημητρίου |
| Ἀλέξανδρος | Βιρβιλίου | ἐξ Ἀθηνών | Πειραιεύς | Αλέξης Βιρβίλης |
| Ἀνδρείος | Βόμου | έκ Πειραιῶς | Πειραιεύς | Ανδρέας Μπόμης |
| Κωνστάντιος | Νικολάου | ἐκ Πειραιῶς | Πειραιεύς | Κώστας Νικολακόπουλος |
| Χριστός | Χαραλαμπίδης | ἐκ Πειραιῶς | Πειραιεύς | Χρίστος Χαραλαμπόπουλος |
| Δημήτριος | Πουλιάσης | ἐξ Ἀθηνῶν | Πειραιεύς | (τὸ ἀυτὸ) |
| Δημοσθένης | Καρμοίρης | ἐκ Πειραιῶς | Πειραιεύς | (τὸ ἀυτὸ) |
| Χαράλαμπος | Χριστού | ἐκ Πειραιῶς | Πειραιεύς | Μπάμπης Χριστόγλου |
| Εὐστράτιος | Εἰσπράτιος | ἐκ Μυτιλήνης | Μυτιλήνη, Λέσβος | Στράτος Σεφτελής |
| Πέτρος | Βράκλεη | ὁ Λονδρέζος | Ἀλβιών | Πήτερ Μπράκλεϋ |
| Τρεβήρος | Βρουκίγγιος | ἐκ Βερεκίγγας | Ἀλβιών | Τρέβορ Μπρούκηνγκ |
| Ἴων | Πρωταθλητής | ἐξ Ἀρρογάτης | Ἀλβιών | Τζον Τσάμπιον |
| Μαρτίνος | Τεμάχιος | ἐκ Δέβα Βίκτριξ | Ἀλβιών | Μάρτιν Τάυλερ |
| Ἀλανός | Σιδηρουργός | ἐξ Οὑΐκης | Ἀλβιών | Άλαν Σμιθ |
| Γκρεμός | Τάυλδσλη | ἐκ Σεταντιορίου | Ἀλβιών | Κλάηβ Τάηλντσλη |
| Ἀνδρείος | Ἀστυστέλλων | ἐκ Παρθένας Πέτρας | Ἀλβιών | Άντι Τάουνσεντ |
| Γαρέθιος | Λινεκέρης | ἐκ Κάστρου Λίγορα | Ἀλβιών | Γκάρι Λίνεκερ |
| Ἀλανός | Μακ-Ινάλη | ἐξ Ἄυρ | Πίκτες | Άλαν Μακ Ινάλι |
| Ἀνδρείος | Φαιός | ἐκ Γλασκώβης | Πίκτες | Άντι Γκρέι |
| Δημήτριος | Βεγλίνος | ἐξ 'Υδροφορδίου | Ἱέρνη | Τζιμ Μπέγκλιν |
| Ἄρης | Λαυρεντίου | ἐξ Ἀλβιώνος | Ἱέρνη | Μαρκ Λώρενσον |
| Χριστοφόρος | Δυγαρής | ἐξ Ακυϊτανίας | Γαλατία | Κριστόφ Ντυγκαρί |
| Λουκάς | Μαρκεϊάνιος | ἐξ Ἀγκώνος | Ἰταλία | Λούκα Μαρκετζιάνι |
| Λύκος-Χριστοφόρος | Πόδιος | ἐξ Ἁσσίας | Γερμανία | Βολφ-Κρίστοφ Φους |
| Ἴων-Γεώργιος | Φύλαξ | ἐξ Ἁσσίας | Γερμανία | Χανς-Γκεοργκ "Χάνζι" Κύππερ |
| Ἴων | Καβίρας | ἐξ Ὀκινάβας | Ἰαπωνία | Τζον Καμπίρα |
| Συμπονετικός | Χαλίφη | ὁ Καρχηδόνιος | Καρχηδών | Ραούφ Μπεν Κελίφ |
| Λουδοβίκος | Πετρώδης-Λύκος | ὁ Πορτογάλος | Δυτική Ἰβηρία | Λούις Φρέιτας-Λόμπο |
| Πέτρος | Βράχου | ὁ Πορτογάλος | Δυτική Ἰβηρία | Πέδρο Σόουσα |
| Ἰούλιος | Μαλδονάδος | ὁ Μαλδίνης | Δυτική Ἰβηρία | Χούλιο Μαλδονάδο "Μαλντίνι" |